Medicijn
Tirzepatide (Mounjaro®)
Indicatie
Tirzepatide is geregistreerd voor gewichtsbeheersing bij volwassenen. Tirzepatide is geregistreerd als aanvulling op dieet en lichaamsbeweging bij:
- obesitas (BMI ≥ 30 kg/m2)
- overgewicht (BMI 27 tot 30 kg/m2) en ten minste 1 gewichtsgerelateerde comorbiditeit, zoals obstructieve slaapapneu, HVZ of DM2 (SmPC, 2024)
Tirzepatide is ook geregistreerd voor de behandeling van DM2. Wil je meer weten over tirzepatide bij DM2? Lees dan de informatie over tirzepatide bij DM2.
Deze pagina gaat alleen over tirzepatide bij overgewicht en obesitas.
Effectiviteit
De behandeling van overgewicht en obesitas richt zich op vermindering van morbiditeit en mortaliteit en het verbeteren van de kwaliteit van leven. De basis van de behandeling is een verandering in leefstijl, bijvoorbeeld door gezonde voeding en meer bewegen (NHG, 2020).
Wat is het effect op morbiditeit en mortaliteit?
Het effect van tirzepatide op morbiditeit en mortaliteit is nog niet bekend. Het effect van tirzepatide op morbiditeit en mortaliteit wordt onderzocht in de SURMOUNT-MMO studie (Clinicaltrials.gov, 2024).
Tirzepatide lijkt op basis van de beschikbare onderzoeken bij obesitas het risico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit niet te verhogen. Deze studies zijn echter niet opgezet om de cardiovasculaire effecten van tirzepatide aan te tonen. Daarom is meer onderzoek nodig (Assessment report, 2023).
Wat is het effect op het lichaamsgewicht?
Tirzepatide verlaagt het lichaamsgewicht ten opzichte van placebo. De gewichtsverlaging geldt voor tirzepatide als aanvulling op leefstijlinterventies en eventueel gedragstherapie. Het effect van tirzepatide op het lichaamsgewicht is afhankelijk van de dosering en geldt voor een periode van 72 weken:
- Tirzepatide 5 mg verlaagt het lichaamsgewicht met 16,0% ten opzichte van de uitgangswaarde.
- Tirzepatide 10 mg verlaagt het lichaamsgewicht met 13,4 tot 21,4% ten opzichte van de uitgangswaarde.
- Tirzepatide 15 mg verlaagt het lichaamsgewicht met 15,7 tot 22,5% ten opzichte van de uitgangswaarde.
Met placebo daalde het lichaamsgewicht met 2,4 tot 3,3%.
Met tirzepatide bereiken meer mensen minimaal 10% gewichtsverlies dan met placebo. Het percentage patiënten dat minimaal 10% gewichtsverlies behaalt, is afhankelijk van de dosering:
- Bij tirzepatide 5 mg behaalt 73,4% minimaal 10% gewichtsverlies.
- Bij tirzepatide 10 mg behaalt 63,4 tot 85,9% minimaal 10% gewichtsverlies.
- Bij tirzepatide 15 mg behaalt 69,6 tot 90,1% minimaal 10% gewichtsverlies.
Met placebo bereikte 8,7 tot 13,5% minimaal 10% gewichtsverlies (SmPC, 2024).
Wat is het effect op het lichaamsgewicht na stoppen?
Stoppen patiënten met tirzepatide? Dan stijgt het lichaamsgewicht weer. Een klinische studie onderzocht het effect van stoppen met tirzepatide. De eerste 36 weken was het gewichtsverlies bij patiënten met tirzepatide gemiddeld 20,9%. De helft van de patiënten ging daarna 52 weken lang placebo gebruiken. Bij deze groep steeg het lichaamsgewicht weer met 14%. De andere helft bleef tirzepatide gebruiken. Bij deze patiënten daalde het lichaamsgewicht verder, met gemiddeld 5,5%.
Bij patiënten die de hele periode tirzepatide gebruikten, was het totale gewichtsverlies 25,3%. Bij de patiënten die eerst tirzepatide gebruikten en toen placebo, was dit 9,9% (Aronne, 2023).
Veiligheid
Wat zijn belangrijke bijwerkingen?
De meest voorkomende bijwerkingen van tirzepatide zijn gastro-intestinale klachten, zoals misselijkheid en diarree. Deze bijwerkingen komen bij meer dan 10% van de patiënten voor. Andere gastro-intestinale bijwerkingen, zoals buikpijn, braken en obstipatie komen bij 1 tot 10% van de patiënten voor. In studies stopte 3,0 tot 6,6% van de patiënten met tirzepatide vanwege gastro-intestinale bijwerkingen. De meeste gastro-intestinale bijwerkingen komen voor tijdens het opbouwen van de dosering. Daarna nemen ze af.
Andere bijwerkingen van tirzepatide zijn onder andere:
- duizeligheid
- hypotensie
- haaruitval
- vermoeidheid
- reacties op de plaats van injectie
- verhoogde hartslag
Deze bijwerkingen komen bij 1 tot 10% van de patiënten voor (SmPC, 2024).
Wat is de langetermijnveiligheid?
Er is een aantal zorgen over de langetermijnveiligheid:
- Pancreatitis en pancreascarcinoom. In sommige studies zijn GLP1-agonisten geassocieerd met een verhoogd risico op pancreatitis en pancreascarcinoom. Bij tirzepatide komt acute pancreatitis bij 0,1 tot 1% van de patiënten voor (SmPC, 2024). Wil je meer weten? Lees dan de uitgebreide informatie over pancreatitis en pancreascarcinoom bij GLP1-agonisten.
- Schildklieraandoeningen. In proefdierstudies veroorzaakte tirzepatide schildkliertumoren. De klinische relevantie van dit effect bij mensen is niet bekend.
- Retinopathie. Snelle verlaging van het HbA1c kan samenhangen met verslechtering van retinopathie. Patiënten met bestaande retinopathie waren daarom geëxcludeerd uit de klinische studies naar tirzepatide. De incidentie van diabetische retinopathie in de klinische studies was laag. De fabrikant blijft dit mogelijke risico monitoren (RMP, 2023).
Tirzepatide valt onder de aanvullende monitoring. Het CBG verzoekt patiënten en zorgverleners extra alert te zijn op bijwerkingen en deze te melden (SmPC, 2024).
Wat zijn belangrijke contra-indicaties en interacties?
Er is geen ervaring met tirzepatide bij:
- voorgeschiedenis van pancreatitis
- diabetische retinopathie
- ernstige gastro-intestinale ziekte, zoals gastroparese
Tirzepatide wordt bij patiënten met deze aandoeningen niet aangeraden.
Patiënten met (een vermoeden van) pancreatitis moeten stoppen met tirzepatide.
Tirzepatide vertraagt de maaglediging. De klinische relevantie hiervan lijkt beperkt. Er zijn geen relevante interacties met andere geneesmiddelen aangetoond (SmPC, 2024).
Wat is het advies bij een verminderde nierfunctie?
Bij patiënten met verminderde nierfunctie is aanpassing van de dosering van tirzepatide niet nodig. Ervaring met tirzepatide bij patiënten met een ernstige nierfunctiestoornis en eindstadium nierfalen is beperkt. Bij deze patiënten is voorzichtigheid nodig (SmPC, 2024).
Wat is het advies bij een verminderde leverfunctie?
Het aanpassen van de dosering van tirzepatide is niet nodig bij patiënten met een verminderde leverfunctie (SmPC, 2024; Urva, 2022).
Wat is het advies bij zwangerschap en borstvoeding?
Gebruik van tirzepatide tijdens de zwangerschap en borstvoeding wordt afgeraden. Er is nog te weinig bekend (SmPC, 2024).
Richtlijnen
Welke plaats heeft tirzepatide in de NHG-Standaard?
De NHG-Standaard Obesitas (2020) doet geen uitspraak over tirzepatide. Tirzepatide was nog niet op de markt in Nederland toen deze richtlijn werd opgesteld.
De NHG-Standaard Obesitas (2020) ontraadt medicamenteuze behandeling van obesitas of overgewicht (NHG, 2020).
Welke plaats heeft tirzepatide in de PON-Zorgstandaard?
De PON-Zorgstandaard Obesitas (2023) doet geen uitspraak over tirzepatide. Tirzepatide was nog niet op de markt in Nederland toen deze richtlijn werd opgesteld.
De PON-Zorgstandaard Obesitas (2023) adviseert medicatie te overwegen bij patiënten bij wie leefstijlinterventies na minimaal 1 jaar onvoldoende effect hebben. Bij een extreem verhoogd gezondheidsrisico kan de zorgverlener overwegen medicatie vroeger in de behandeling in te zetten. Er is sprake van een extreem verhoogd gezondheidsrisico bij:
- BMI ≥ 40 kg/m2
- BMI ≥ 35 en < 40 kg/m2 met comorbiditeit, zoals DM2, HVZ, slaapapneu en/of artrose (PON, 2023)
Kosten en vergoeding
Wat zijn de kosten?
Tirzepatide kost ongeveer € 3.100 tot € 5.600 per jaar (Z-index, 2024). Dat is duurder dan naltrexon/bupropion en liraglutide 3 mg/week.
- naltrexon/bupropion kost ongeveer € 1.400 per jaar (FK, 2024)
- liraglutide 3 mg/week kost ongeveer € 2.800 per jaar (FK, 2024)
Wat zijn de vergoedingsvoorwaarden?
Tirzepatide bij obesitas wordt niet vergoed. Tirzepatide wordt alleen onder voorwaarden vergoed voor de behandeling van DM2 (VWS, 2024).
Aandachtspunten bij gebruik
Tirzepatide is alleen als subcutane injectie beschikbaar. Patiënten moeten tirzepatide eenmaal per week injecteren in de buik, bovenbeen of bovenarm. De toediening kan plaatsvinden op een willekeurig tijdstip en onafhankelijk van de maaltijden.
De startdosering tirzepatide is 2,5 mg eenmaal per week. Na 4 weken moet de patiënt de dosering verhogen tot 5 mg per week. Zo nodig kan de patiënt de dosering elke 4 weken verder verhogen in stappen van 2,5 mg tot maximaal 15 mg per week (SmPC, 2024).
Incidenten met nieuwe geneesmiddelen? Meld deze bij Voorkomen Medicatie-Incidenten.
Werkingsmechanisme
Tirzepatide is een agonist van zowel de GIP-receptor als de GLP1-receptor. Tirzepatide stimuleert de insulineafgifte en remt de glucagonafgifte. Ook vertraagt tirzepatide de maaglediging, vermindert het hongergevoel en verhoogt het verzadigingsgevoel (SmPC, 2024).
Toekomstige ontwikkelingen
De resultaten van de studie naar de cardiovasculaire effecten van tirzepatide bij obesitas en overgewicht worden in 2027 verwacht (Clinicaltrials.gov, 2024).
Externe links
- Artikelen (Geneesmiddelenbulletin)
- Beoordelingsrapporten (Zorginstituut Nederland)
- Farmacotherapeutisch Kompas (Zorginstituut Nederland)
- Gemelde bijwerkingen (Bijwerkingencentrum Lareb)
- Medicatie-incidenten (VMI)
- Medicijnkosten (Zorginstituut Nederland)
- Officiële productinformatie en bijsluiter (CBG)
- Patiëntervaringen (IVM)
Contact
Laatst gewijzigd op 18 november 2024
Deze site maakt gebruik van cookies
Wij gebruiken cookies om informatie over het gebruik van onze website te verzamelen om de inhoud te verbeteren. Door hieronder op “accepteren“ te klikken stem je in met het plaatsen en gebruik van al onze cookies. Voor meer informatie verwijzen wij je naar ons cookiebeleid.