Nieuw onderzoek
Geen effect evolocumab op cognitie
In het kort
Evolocumab heeft een vergelijkbaar effect op een aantal cognitieve vaardigheden als placebo. Dit is echter alleen bewezen voor relatief kortdurend gebruik.
De proprotein convertase subtilisin/kexin type 9-remmer (PCSK9-remmer) evolocumab (Repatha®) heeft een vergelijkbaar effect op een aantal cognitieve vaardigheden als placebo. Dat is de conclusie van de EBBINGHAUS-studie. Dit is echter alleen bewezen voor relatief kortdurend gebruik.
Achtergrond
In sommige registratiestudies meldden gebruikers van PCSK9-remmers meer cognitieve bijwerkingen dan gebruikers van placebo. In de EBBINGHAUS-studie is dit nader onderzocht. De deelnemers waren een subgroep van mensen die aan de FOURIER-studie deelnamen. Deelnemers leden aan hart- en vaatziekten en gebruikten statines en soms ezetimib. In het kader van de studie gebruikten zij evolocumab of placebo. Patiënten met dementie of andere cognitieve stoornissen, maar ook met andere neurologische of psychische klachten werden uitgesloten.
Als uitkomstmaat zijn drie tests uit de Cambridge Neuropsychological Test Automated Battery (CANTAB) gebruikt. De primaire uitkomstmaat was de score op de spatial working memory-test (SWM). Verder gebruikten de onderzoekers de paired associates learning (PAL) en de reactietijd als maat. Door de keuze voor deze tests ligt de nadruk op strategisch denken, kortetermijngeheugen en concentratie. De onderzoekers vergeleken het gemiddelde van alle metingen tijdens gebruik van studiemedicatie met de score voorafgaand aan het gebruik van de studiemedicatie. Metingen vonden plaats na 24 weken van gebruik en vervolgens jaarlijks.
Resultaten
De mediane follow-up was 19 maanden. In beide groepen waren de verschillen tussen de voor- en nameting klein. De primaire uitkomstmaat, de SWM, kent een score van 4 tot 28, waarbij een lagere score beter is. De uitgangsscore in beide groepen was 17,8. Tijdens het gebruik van placebo daalde de gemiddelde score met 0,29 punten, bij gebruik van evolocumab met 0,21. Dit verschil bleef binnen de grenzen voor non-inferioriteit. Ook bij de andere uitkomstmaten waren de resultaten bij placebo iets beter dan bij evolocumab, echter niet significant.
Naast de tests is aan het einde van de studie aan de deelnemers gevraagd hoe zij zelf hun cognitie beoordeelden in vergelijking met voor de studie. Gebruikers van evolocumab beoordeelden de verandering in hun cognitie gedurende de studie niet anders dan gebruikers van placebo. Ten slotte keken de onderzoekers ook naar het aantal gemelde cognitieve bijwerkingen. Gebruikers van evolocumab in deze studie meldden iets vaker cognitieve bijwerkingen (1,9 procent bij evolocumab en 1,6 procent bij placebo). Dit verschil was niet significant
Discussie
De auteurs stellen dat evolocumab de cognitieve vaardigheden niet beïnvloedt. Ze geven echter wel aan dat de follow-up nog kort is. Een deel van de deelnemers aan deze studie zal meedoen aan de extensiestudie. Bij hen zullen dezelfde tests gedurende vijf jaar uitgevoerd worden.
Belang voor de praktijk
Evolocumab lijkt tot nu toe geen negatief effect op de cognitie te hebben, op de onderzochte aspecten. Dit zijn het kortetermijngeheugen, concentratie en strategisch denken. Over andere aspecten - bijvoorbeeld het langetermijngeheugen - zijn geen uitspraken te doen. De gebruikte tests hebben deze aspecten namelijk niet gemeten. De follow-up van het onderzoek was 19 maanden. Voor veranderingen in cognitief functioneren is dit vrij kort. Ook is niet duidelijk wat het verloop van de scores op de tests in de tijd was. Het lijkt al met al dus nog wat vroeg om de alomvattende conclusie te trekken dat evolocumab geen nadelige effecten op het cognitief functioneren heeft.
Belangenverstrengeling
De studie is gefinancierd door Amgen, registratiehouder van evolocumab. Diverse auteurs hebben ook geld ontvangen van diverse farmaceutische bedrijven.
Bron
Giugliano RP et al. Cognitive Function in a Randomized Trial of Evolocumab. N Engl J Med 2017; 377:633-643.
Meer weten over de achtergronden van PCSK 9-remmers en cognitie? Bekijk dan de factcheck.
Laatst gewijzigd op 25 augustus 2017