Instituut Verantwoord Medicijngebruik

Indicatie

Liraglutide is geregistreerd voor gewichtsbeheersing bij volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar. De registratie geldt als aanvulling op dieet en lichaamsbeweging.

Liraglutide is geregistreerd voor volwassenen met:

obesitas (BMI ≥ 30 kg/m²)
overgewicht (BMI 27 tot 30 kg/m²) en ten minste 1 gewichtsgerelateerde comorbiditeit, zoals obstructieve slaapapneu, HVZ of DM2 (SmPC, 2024)

Liraglutide is in een lagere dosering geregistreerd voor de behandeling van DM2. Wil je meer weten over liraglutide bij DM2? Lees dan de informatie over liraglutide bij DM2.

Deze pagina gaat alleen over liraglutide bij volwassenen met overgewicht of obesitas.

Effectiviteit

De behandeling van overgewicht en obesitas richt zich op vermindering van morbiditeit en mortaliteit en het verbeteren van de kwaliteit van leven. De basis van de behandeling is een verandering in leefstijl, bijvoorbeeld door gezonde voeding en meer bewegen (NHG, 2020).

Wat is het effect op morbiditeit en mortaliteit?

Het effect van liraglutide op morbiditeit en mortaliteit is nog niet bekend. Liraglutide lijkt op basis van de beschikbare onderzoeken bij obesitas het risico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit niet te verhogen. Deze studies zijn echter niet opgezet om de cardiovasculaire effecten van liraglutide aan te tonen. Daarom is meer onderzoek nodig (Davies, 2017).

De effecten van de lagere dosering liraglutide bij DM2 op macrovasculaire complicaties en mortaliteit zijn wel bekend. Liraglutide (max 1,8 mg) bij patiënten met DM2 en een hoog risico op cardiovasculaire aandoeningen geeft een lager risico op macrovasculaire complicaties en mortaliteit dan placebo (Marso, 2026). Wil je meer weten over de effecten van liraglutide bij patiënten met DM2? Lees dan de informatie over liraglutide bij DM2 en de uitgebreide informatie over de cardiovasculaire effecten bij de behandeling van DM2.

Wat is het effect op het lichaamsgewicht?

Liraglutide verlaagt het lichaamsgewicht ten opzichte van placebo. De gewichtsverlaging geldt voor liraglutide als aanvulling op leefstijlinterventies. Liraglutide verlaagt het lichaamsgewicht met 7,5% (7,8 kg) in 56 weken ten opzichte van de uitgangswaarde. Bij placebo is dit 2,3% (2,5 kg).

Met liraglutide bereiken meer mensen minimaal 10% gewichtsverlies dan met placebo. Het percentage patiënten dat minimaal 10% gewichtsverlies behaalt, is bij liraglutide 30,5%. Bij placebo bereikte 8,4% minimaal 10% gewichtsverlies (Assessment report, 2015).

Wat is het effect op het lichaamsgewicht na stoppen?

Stoppen patiënten met liraglutide? Dan stijgt het lichaamsgewicht weer. Een klinische studie onderzocht het effect van stoppen met liraglutide. De eerste 56 weken was het gewichtsverlies bij patiënten met liraglutide gemiddeld 8,0%. Een deel van de patiënten ging daarna placebo gebruiken. Bij deze groep steeg het lichaamsgewicht weer met 2,91% in drie maanden. De andere groep bleef liraglutide gebruiken. Bij deze patiënten steeg het lichaamsgewicht ook, met 0,69% (Assessment report, 2015).

Wat is het effect op slaapapneu?

Liraglutide vermindert de ernst van obstructieve slaapapneu. Dit is gemeten met de AHI. Voorafgaand aan de studie was de AHI gemiddeld 49,2 episoden/uur. Liraglutide verlaagde het aantal episoden/uur met 12,2 in 32 weken. Bij placebo was de afname 6,1 episoden/uur. Het verschil tussen liraglutide en placebo is statistisch significant. Het is onduidelijk of dit verschil ook klinisch relevant is (Assessment report, 2015).

Veiligheid

Wat zijn belangrijke bijwerkingen?

De meest voorkomende bijwerkingen van liraglutide zijn

hoofdpijn
gastro-intestinale klachten, zoals misselijkheid, braken, diarree en obstipatie

Deze bijwerkingen komen bij meer dan 10% van de patiënten voor. Meestal nemen de gastro-intestinale bijwerkingen binnen een paar dagen of weken af.

Andere bijwerkingen van liraglutide zijn onder andere:

slapeloosheid
duizeligheid
droge mond
rash
reacties op de plaats van injectie

Deze bijwerkingen komen bij 1 tot 10% van de patiënten voor (SmPC, 2024).

Wat is de langetermijnveiligheid?

Er is een aantal zorgen over de langetermijnveiligheid:

Pancreatitis en pancreascarcinoom. In sommige studies is liraglutide geassocieerd met een verhoogd risico op pancreatitis en pancreascarcinoom. Bij liraglutide komt acute pancreatitis bij 0,1 tot 1% van de patiënten voor (SmPC, 2024). Wil je meer weten? Lees dan de uitgebreide informatie over pancreatitis en pancreascarcinoom.
Schildklieraandoeningen. In klinische studies naar liraglutide waren er meldingen van schildklierbijwerkingen, zoals struma. Deze meldingen kwamen vooral van patiënten met een voorgeschiedenis van schildklieraandoeningen. De klinische relevantie van dit effect is niet bekend (SmPC, 2024).

Wat zijn belangrijke contra-indicaties en interacties?

Er is weinig tot geen ervaring met liraglutide bij:

Hartfalen NYHA klasse IV.
IBD of diabetische gastroparese.
Patiënten ≥ 75 jaar.
Obesitas secundair aan endocriene stoornissen, eetstoornissen of geneesmiddelengebruik.

Liraglutide wordt bij patiënten met deze aandoeningen niet aangeraden.

Patiënten met (een vermoeden van) pancreatitis moeten stoppen met liraglutide.

Liraglutide vertraagt de maaglediging. De klinische relevantie hiervan lijkt beperkt. Er zijn geen relevante interacties met andere geneesmiddelen aangetoond (SmPC, 2024).

Wat is het advies bij een verminderde nierfunctie?

Bij patiënten met geschatte creatinineklaring > 10 ml/min is aanpassing van de dosering van liraglutide niet nodig (KNMP, 2024).

Wat is het advies bij een verminderde leverfunctie?

Het aanpassen van de dosering van liraglutide is niet nodig bij patiënten met een lichte of matig ernstige leverinsufficiëntie. Liraglutide wordt bij patiënten met ernstige leverinsufficiëntie niet aangeraden (SmPC, 2024).

Wat is het advies bij zwangerschap en borstvoeding?

Gebruik van liraglutide tijdens de zwangerschap en borstvoeding wordt afgeraden. Er is nog te weinig bekend (SmPC, 2024).

Richtlijnen

Welke plaats heeft liraglutide in de NHG-Standaard?

De NHG-Standaard Obesitas (2020) doet geen uitspraak over liraglutide. Liraglutide was nog niet op de markt in Nederland toen deze richtlijn werd opgesteld.

De NHG-Standaard Obesitas (2020) ontraadt medicamenteuze behandeling van obesitas of overgewicht (NHG, 2020).

Welke plaats heeft liraglutide in de PON-Zorgstandaard?

De PON-Zorgstandaard Obesitas (2023) adviseert medicatie te overwegen bij patiënten bij wie leefstijlinterventies na minimaal 1 jaar onvoldoende effect hebben. Bij een extreem verhoogd gezondheidsrisico kan de zorgverlener overwegen medicatie vroeger in de behandeling in te zetten. Er is sprake van een extreem verhoogd gezondheidsrisico bij:

BMI ≥ 40 kg/m²
BMI ≥ 35 en < 40 kg/m² met comorbiditeit, zoals DM2, HVZ, slaapapneu en/of artrose

De richtlijn adviseert voorschrijvers een keuze te maken tussen de beschikbare middelen op basis van effectiviteit, prijs en comorbiditeit. Bij patiënten met DM2 kan de voorschrijver een GLP1-agonist overwegen (PON, 2023).

Kosten en vergoeding

Wat zijn de kosten?

Liraglutide kost ongeveer € 2.800 per jaar (FK, 2024). Dat is duurder dan naltrexon/bupropion en goedkoper dan tirzepatide:

naltrexon/bupropion kost ongeveer € 1.400 per jaar (FK, 2024)
tirzepatide kost ongeveer € 3.100 tot € 5.600 per jaar (Z-index, 2024)

Wat zijn de vergoedingsvoorwaarden?

Niet alle patiënten met obesitas of overgewicht krijgen liraglutide vergoed. De vergoeding geldt voor volwassenen zonder DM2:

die een door het RIVM erkende GLI volgen en bij wie de GLI niet succesvol was na één jaar
met een BMI ≥ 35 kg/m² met HVZ, slaapapneu of artrose, of een BMI ≥ 40 kg/m²
die (nog) niet in aanmerking komen voor metabole chirurgie

Is het gewicht na 3 maanden gebruik minder dan 5% afgenomen? Dan moet de patiënt stoppen met liraglutide.

Liraglutide wordt onder voorwaarden ook vergoed voor volwassenen met DM2 (VWS, 2024).

Aandachtspunten bij gebruik

Liraglutide is alleen als subcutane injectie beschikbaar. Patiënten moeten liraglutide eenmaal per dag injecteren in de buik, dij of bovenarm. De toediening kan plaatsvinden op een willekeurig tijdstip en onafhankelijk van de maaltijden.

De startdosering liraglutide is 0,6 mg/dag. Het opbouwen van de dosering gaat met wekelijkse stappen van 0,6 mg. De onderhoudsdosering en maximale dosering is 3,0 mg/dag. Verdraagt de patiënt de dosisverhoging 2 weken achter elkaar niet? Dan moet de voorschrijver overwegen de behandeling te staken.

Is het gewicht na 12 weken met 3,0 mg liraglutide/dag minder dan 5% gedaald? Dan moet de patiënt stoppen met de behandeling.

Gebruikt een patiënt liraglutide in combinatie met een SU-derivaat of insuline? Dan kan het nodig zijn de dosis van het SU-derivaat of insuline te verlagen. Dit verlaagt de kans op hypoglykemieën (SmPC, 2024).

Incidenten met nieuwe geneesmiddelen? Meld deze bij Voorkomen Medicatie-Incidenten.

Werkingsmechanisme

Liraglutide is een GLP1-agonist. GLP1-agonisten zijn analogen van het incretinehormoon GLP1. Incretinehormonen verminderen het hongergevoel en verhogen het gevoel van verzadiging. Dit leidt tot minder voedselinname, wat leidt tot gewichtsverlies. Daarnaast vertragen GLP1-agonisten de maaglediging, stimuleren ze de insulineafgifte en remmen ze de glucagonafgifte (SmPC, 2024).

Medicijn

Liraglutide (Saxenda®)