Bloeddrukeffecten van geneesmiddelen bij obesitas

Bij patiënten met hoge bloeddruk veroorzaken de vermageringsmiddelen orlistat en phentermine/topiramaat een verlaging van de bloeddruk. Naltrexon/bupropion (Mysimba^®) verlaagt de bloeddruk niet. Dat is de conclusie van een Cochrane review van Siebenhofer et al.

Studieopzet

De onderzoekers includeerden 6 gerandomiseerde placebogecontroleerde studies van minstens 24 weken naar vermageringsmiddelen bij patiënten met hypertensie. Vier studies onderzochten orlistat, 1 phentermine/topiramaat en 1 naltrexon/bupropion. Het risico op bias was laag voor de studie naar phentermine/topiramaat en onbekend voor de overige studies.

Cardiovasculaire effecten

Er waren geen verschillen in mortaliteit, cardiovasculaire mortaliteit en belangrijke cardiovasculaire events tussen naltrexon/bupropion en placebo. Voor de andere middelen zijn de cardiovasculaire effecten niet onderzocht.

Bloeddruk

Orlistat en phentermine/topiramaat veroorzaakten een significante afname van de systolische en diastolische bloeddruk ten opzichte van placebo. Bij orlistat daalde de systolische bloeddruk na 6 tot 12 maanden met 2,6 mmHg (95%BI=-3,8 tot -1,4) ten opzichte van placebo. De diastolische bloeddruk daalde met 2,0 mmHg (95%BI=-2,7 tot -1,2). Bij  phentermine/topiramaat daalde de systolische bloeddruk met 2,0 tot 4,2 mmHg ten opzichte van placebo na 13 maanden. De diastolische bloeddruk daalde met 1,3 tot 1,9 mmHg. Bij naltrexon/bupropion was er geen verschil in bloeddruk ten opzichte van placebo.

Gewicht

Orlistat verlaagde het lichaamsgewicht met gemiddeld 3,7 kg (95%BI=-4,7 tot -2,8) ten opzichte van placebo. Naltrexon/bupropion verlaagde het lichaamsgewicht met gemiddeld 1,9 kg ten opzichte van placebo. Ook met phentermine/topiramaat daalde het lichaamsgewicht. Afhankelijk van de dosering verloren de patiënten 8,1 tot 10% van hun lichaamsgewicht, vergeleken met 1,9% bij placebo.

Bijwerkingen

Naltrexon/bupropion veroorzaakte meer bijwerkingen dan placebo, maar het risico op ernstige bijwerkingen was niet verhoogd. Voor orlistat was de kans op gastro-intestinale bijwerkingen verhoogd en de meest voorkomende bijwerkingen van phentermine/topiramaat waren droge mond en paresthesie.

Discussie

De onderzoekers concluderen dat orlistat en phentermine/topiramaat in tegenstelling tot naltrexon/bupropion de bloeddruk verlagen bij patiënten met verhoogde bloeddruk. Alle middelen verlagen ook het lichaamsgewicht. Naltrexon/bupropion heeft geen effect op cardiovasculaire uitkomsten, voor de overige middelen is dit niet onderzocht.

Belang voor de praktijk

Phentermine/topiramaat is in Europa niet op de markt, vanwege zorgen over de langetermijnveiligheid. Orlistat en naltrexon/bupropion zijn wel geregistreerd bij de behandeling van obesitas. De NHG-Standaard Obesitas (2010) ontraadt medicamenteuze behandeling van obesitas. Uit deze studie blijkt dat van de in Nederland geregistreerde vermageringsmiddelen alleen orlistat een positief effect heeft op de bloeddruk, al is de klinische relevante beperkt. Voor naltrexon/bupropion zijn geen gunstige effecten aangetoond op de bloeddruk, cardiovasculaire gebeurtenissen of mortaliteit. De onderzoekers van deze Cochrane review vonden geen relevante studies naar liraglutide (Saxenda^®), een ander in Nederland geregistreerd vermageringsmiddel.

Belangenverstrengeling

Twee auteurs zijn betrokken bij het opstellen van een rapport over de voor- en nadelen van geneesmiddelen bij obesitas voor het Duitse Institute for Quality and Efficiency in HealthCare (IQWIQ).

Bron

Siebenhofer A et al. Long-term effects of weight-reducing drugs in people with hypertension. Cochrane Database Syst Rev. 2021;1:CD007654.