IVM zendt 50e aflevering van coronanieuws uit

Van tasten in het duister naar licht aan het eind van de tunnel

Gigantische stappen gezet in geneesmiddel- en vaccinontwikkeling

Op vrijdag 12 november brengt het Instituut Verantwoord Medicijngebruik de vijftigste aflevering van zijn coronanieuws uit, waarin sinds de start van de pandemie wetenschappelijk relevante informatie over geneesmiddelen en vaccins bij COVID-19 voor zorgverleners wordt gepresenteerd. De tweewekelijkse 10-minuten-journaals bieden daarmee een unieke doorkijk in de feitelijke ontwikkelingen in onderzoek en toepassing van medicatie en vaccinatie in de aanpak van het coronavirus.

In maart vorig jaar wisten we nog alleen dat sommige bestaande middelen in het laboratorium iets leken te doen tegen het virus. Daar kwam ook het hoopvolle nieuws over hydroxychloroquine vandaan, door Trump en een handvol hoopvolle artsen omarmd, maar dit bleek in klinische onderzoeken niet effectief, evenals de meeste in eerste instantie geopperde middelen. Er was vooral zorg over tekorten aan bijvoorbeeld narcosemiddelen, en over de hele wereld stortten wetenschappers zich op mogelijke vaccins. Op een bepaald moment waren er bijna 250 vaccins in ontwikkeling. In de zelfzorg zetten mensen hun hoop op vitamine D, op resveratrol en andere supplementen.

In de ziekenhuizen werd van alles uitgeprobeerd om de gevolgen van de besmetting aan te pakken: reumamiddelen, antistollingsmiddelen en ontstekingsremmers. Dexamethason bleek een van de middelen die echt iets kon bijdragen. Na de zomer van 2020 werd duidelijk dat een paar vaccins effectief én veilig waren, en werd door alle instanties intensief samengewerkt om de normaal zo lang durende onderzoeks- en toelatingsprocedures zo effectief mogelijk te laten verlopen. Ondertussen passeerden meerdere tientallen geneesmiddelen de revue en werd in Nederland veel geïnvesteerd in bloedplasma van genezen COVID-19-patiënten, maar de resultaten van die onderzoeken waren teleurstellend.

Rond de jaarwisseling bleek dat we eerder vaccins hadden dan effectieve geneesmiddelen, en in een ongekende wereldwijde uitrol zijn er vandaag al meer dan 7 miljard vaccins toegediend. Zelfs de meest uitzonderlijk zeldzame bijwerkingen kregen aandacht, zoveel soms dat het voor onnodige twijfel zorgde. En ook de geneesmiddelenontwikkeling ging door. Er kwam meer bewijs voor het goede effect van nieuwe reumamiddelen op de ernstige ziekteverschijnselen. En nieuw ontwikkelde antilichamen, orale antivirale middelen en immunomodulatoren lijken de ziekte nu ook echt onder de knie te kunnen krijgen. Eind van dit jaar of begin 2022 zullen die ingezet kunnen worden.

We zijn het afgelopen anderhalf jaar ook geconfronteerd met karrenvrachten desinformatie, waar soms zelfs ook artsen en hoogleraren aan ten prooi zijn gevallen. Het hypen van middelen, zoals ivermectine, ging een compleet eigen leven leiden. Betrouwbare informatie op internet en social media moest vaak het onderspit delven tegen massaal gedeelde flauwekul, complotdenken, angstzaaierij, antivax-fanatici en meer. Het is een dure les voor de toekomst dat ook van overheidswege veel meer geïnvesteerd zal moeten worden in communicatie.

De grote hoeveelheid aan nieuwe ontwikkelingen én desinformatie maakt dat we als IVM doorgaan met het wereldwijd screenen van wetenschappelijk onderzoek en het vertalen van die informatie voor de dagelijkse kennis en praktijk van artsen, apothekers en andere zorgverleners. En we hopen dat aflevering 100 er nooit zal hoeven komen.

=================================

Noot voor de redactie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Ruud Coolen van Brakel (directeur IVM), tel.: 06-51 25 07 46 en bekijk ter inspiratie vast aflevering 49 van het IVM coronanieuws.