Aandachtspunten Zorgvuldig beleid bij ADHD-medicatie

Studenten krijgen of kopen ADHD-medicatie voor oneigenlijk gebruik vaak van vrienden of familie die ADHD hebben en hun medicatie deels weggeven of verkopen. Door ADHD-medicatie zorgvuldig voor te schrijven en af te leveren kun je als zorgverlener een bijdrage leveren aan het beperken van ADHD-medicatie voor oneigenlijk gebruik en hiermee dit gebruik terugdringen. Hiervoor hebben we een aantal aandachtspunten op een rij gezet.

Download voor een korte en visuele weergave van de aandachtpunten de infographic via onderstaande button.

Stel de diagnose zorgvuldig

• Er zijn geluiden dat studenten doen alsof ze ADHD hebben om zo aan de medicatie te komen. Dit gebruiken ze vervolgens oneigenlijk of verhandelen ze door aan anderen. De actuele richtlijnen geven voldoende handvatten om de diagnose zorgvuldig te stellen.
• Bij kinderen met een vermoeden van ADHD ga je bij jezelf na of je als voorschrijver over voldoende kennis en expertise op het gebied van ADHD beschikt om een diagnose te stellen. Is dat niet het geval of twijfel je? Verwijs de patiënt dan naar de tweede lijn.
• Volwassen patiënten met een vermoeden van ADHD verwijs je altijd naar de tweede lijn. 

Schrijf alleen medicatie voor als het nodig is

• Niet-medicamenteuze behandelingen vormen een belangrijk onderdeel van de behandeling van elke patiënt met ADHD. Medicatie is alleen geïndiceerd bij een matige of ernstige vorm van ADHD.
• Start geen medicatie zonder duidelijke indicatie, zonder een niet-medicamenteus behandelplan of ter bevordering van leerprestaties.
• Is medicatie geïndiceerd? Schep dan reële verwachtingen van het effect van ADHD-medicatie voor de patiënt en diens omgeving (ouders/verzorgers, school).
• Wees je ervan bewust dat toepassen van de meeste ADHD-medicatie bij volwassenen gediagnosticeerd op volwassen leeftijd offlabel is. 
• Schrijf als huisarts geen herhaalrecepten uit wanneer de patiënt onder behandeling is in de tweede lijn.

Zorg voor een warme overdracht met de tweede lijn 

• Neem alleen het herhalen van ADHD-medicatie vanuit de tweede lijn over wanneer je je hiertoe bekwaam voelt. 
• Vraag of de patiënt goed is ingesteld (op een langwerkend preparaat) voordat je de patiënt overneemt vanuit de tweede lijn.
• Spreek af dat je de mogelijkheid hebt tot laagdrempelig overleg met gespecialiseerde zorgverleners in de GGZ en terugverwijzen naar de tweede lijn bij andere indicaties dan ADHD, comorbiditeiten of twijfel over de inzet van medicatie.

Evalueer de behandeling halfjaarlijks

• Een halfjaarlijkse evaluatie helpt je om goed zicht te hebben én houden op het werkelijke gebruik.
• Zorg voor een borging in je systeem zodat je je ADHD-patiënten tweemaal per jaar spreekt voor de evaluatie, bijvoorbeeld door een maximum in te stellen voor het aantal herhaalrecepten.

Wees alert op overgebruik

• Geeft een patiënt aan dat de medicatie vroegtijdig op is? Ga dan na wat de reden is. Mogelijk is het een signaal van overgebruik door de patiënt of het delen van medicatie met anderen.
• Heeft een patiënt opzettelijk te vroeg medicatie aangevraagd om deze te kunnen delen of verhandelen? Bespreek dit dan met de patiënt en vermeld dit, met medeweten van de patiënt, in het patiëntendossier.
• Stel de herhaalprocedure zo in, dat de patiënt herhaalrecepten voor ADHD-medicatie alleen via de doktersassistente van de huisarts kan aanvragen.
• Maak duidelijke afspraken over het gebruik, de afleverhoeveelheden en het beheer van de medicatie.
• Vermeld de afspraken (zo mogelijk) op het recept, zodat ook de apotheek hier nauwkeurig op kan controleren.
• Spreek ook met de apotheek af dat zij je informeren wanneer zij moeten afwijken van de afleverhoeveelheid vanwege bijvoorbeeld logistieke redenen.

Praat over stoppen met medicatie

• Jongeren kunnen vaak tijdens of kort na puberteit stoppen met ADHD-medicatie. Mogelijk zijn zij hier zelf niet van op de hoogte. Het is daarom belangrijk dat jij hierover het gesprek aangaat.  
• Plan jaarlijks een medicatievrije periode om te bepalen of voortzetting van de medicatie nog zinvol is.
• Maak afspraken met de patiënt over overgebleven medicatie na stop.

Praat over oneigenlijk gebruik

• Bespreek al bij het starten van medicatie de risico’s van het delen van medicatie met vrienden of verhandelen. Door de risico’s van oneigenlijk gebruik te bespreken, is de patiënt weerbaarder wanneer anderen vragen medicatie af te staan.
• Vraag aan een patiënt die zich bij je presenteert met psychische klachten, zoals stress of slaapproblemen, of hij medicatie zonder voorschrift gebruikt. Studenten die ADHD-medicatie oneigenlijk gebruiken, hebben vaak vragen over dit gebruik en vinden het uiteindelijk fijn om hierover te kunnen praten.
• Ga het gesprek aan zonder veroordeling en help de student bij het vinden van alternatieve manieren van gezond studeren. 
• Adviseer de student om ook in gesprek te gaan met de studentenbegeleider (zoals studieadviseur of studieloopbaanbegeleider).