Toolbox Gezonde focus

Deze toolbox biedt diverse materialen om zorgverleners, onderwijs- en preventieprofessionals te ondersteunen bij hun rol om het oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie onder studenten terug te dringen.

Klik op onderstaande afbeelding om een PDF met klikbare links te downloaden.

Materialen voor zorgverleners

1. Video Effectiviteit en veiligheid oneigenlijk gebruik ADHD-medicatie

ADHD-medicatie gebruiken zonder diagnose, het komt voor onder studenten. Maar is dit oneigenlijk gebruik effectief en veilig? En wat kun je als zorgverlener doen om dit te voorkomen? Bekijk de video om er meer over te leren.

Het Trimbos-instituut heeft voor onderwijs- en preventieprofessionals een vergelijkbare video ontwikkeld. Bekijk deze video op YouTube.

2. FTO-module Zorgvuldig beleid bij ADHD-medicatie

Het programma van de FTO-module Zorgvuldig beleid bij ADHD-medicatie richt zich op huisartsen en apothekers die meer aandacht willen besteden aan het optimaliseren van het medicatieproces bij het voorschrijven en afleveren van ADHD-medicatie. Hiermee kan het delen van ADHD-medicatie met anderen, die het zonder recept/voorschrift willen gebruiken, mogelijk verminderen.

Bekijk de FTO-module Zorgvuldig beleid bij ADHD-medicatie met bijbehorende PowerPointpresentatie. 

3. E-learning ADHD in de eerste lijn

Deze e-learning gaat in op het verantwoord diagnosticeren, voorschrijven en begeleiden van ADHD-patiënten in de eerste lijn. Aan de hand van een casus bespreken we de diagnostiek, behandeling en evaluatie van ADHD. Ook gaan we in op aandachtspunten bij ADHD rondom de overgang van kind naar volwassene. Hierdoor kun je je patiënten met ADHD nog beter begeleiden.

Bekijk de E-learning ADHD in de eerste lijn. 

4. Themajournaal Oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie

In dit Themajournaal is aandacht voor het oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie door studenten, met daarbij aandacht voor het zorgvuldig voorschrijven en afleveren van ADHD-medicatie en het signaleren en bespreekbaar maken van oneigenlijk gebruik.

Bekijk het Themajournaal Oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie. 

5. Balietraining apothekersassistenten

In de dagelijkse praktijk hebben apothekersassistenten het eerste contact met patiënten aan de balie. Ook voor hen is het dus van belang dat zij oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie signaleren en bespreekbaar maken. Tijdens de balietraining ontvangen apothekersassistenten inhoudelijke kennis, maar oefenen zij ook gesprekstechnieken met een acteur.

Bekijk de balietraining Gezonde focus voor apothekersassistenten.

6. Aandachtspunten Zorgvuldig beleid bij ADHD-medicatie

Studenten krijgen of kopen ADHD-medicatie voor oneigenlijk gebruik vaak van vrienden of familie die ADHD hebben en hun medicatie deels weggeven of verkopen. Door ADHD-medicatie zorgvuldig voor te schrijven en af te leveren kun je als zorgverlener een bijdrage leveren aan het beperken van ADHD-medicatie voor oneigenlijk gebruik en hiermee dit gebruik terugdringen. De aandachtspunten geven je houvast in dit proces.

Bekijk de Aandachtspunten Zorgvuldig beleid bij ADHD-medicatie. 

Materialen voor onderwijs- en preventieprofessionals

1. Video Kan je van ADHD-medicijnen beter studeren?

ADHD-medicatie gebruiken om je beter te concentreren terwijl je helemaal geen ADHD hebt? Slecht idee. Toch doen sommige studenten dit. Bekijk de video om meer te leren over het gebruik en de risico’s.

2. Trainingsmodule Oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie

Studentenbegeleiders spelen een belangrijke rol bij het signaleren, bespreekbaar maken en doorverwijzen bij oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie. De lokale instelling voor verslavingszorg kan deze trainingmodule inbedden in een bredere training over riskant middelengebruik onder studenten.

Meer weten? Kijk dan op deze pagina voor meer informatie.

3. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik

In 2023 hebben het Trimbos-instituut, RIVM en GGD GHOR Nederland opnieuw landelijk onderzocht hoe het gaat met het middelengebruik van studenten in het hoger beroepsonderwijs en op de universiteit.

Raadpleeg de website van het Trimbos-instituut voor de 'Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs'.

Materialen voor zorgverleners, onderwijs- en preventieprofessionals

1. Factsheet Oneigenlijk gebruik ADHD-medicatie

Deze factsheet geeft een beschrijving van beschikbare feiten en cijfers, aangevuld met inzichten uit de praktijk.

Meer weten? Op deze pagina van het Trimbos-instituut kun je de factsheet gratis downloaden.

2. Rapport Effectiviteit en veiligheid oneigenlijk gebruik ADHD-medicatie

Studenten, maar ook zorgverleners en onderwijs- en preventieprofessionals zijn zich niet altijd bewust van de risico’s van oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie. Het IVM voerde, in samenwerking met het Trimbos-instituut, een literatuurstudie uit naar de effectiviteit en veiligheid van dit oneigenlijk gebruik.

Meer weten? Kijk dan op deze pagina voor meer informatie.

3. Infographic Effectiviteit en veiligheid oneigenlijk gebruik ADHD-medicatie

Studenten, maar ook zorgverleners en onderwijs- en preventieprofessionals zijn zich niet altijd bewust van de risico’s van oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie. Het IVM voerde, in samenwerking met het Trimbos-instituut, een literatuurstudie uit naar de effectiviteit en veiligheid van dit oneigenlijk gebruik.

Deze infographic laat de belangrijkste conclusies uit een literatuurstudie visueel zien.

4. Tips gezond studeren en concentreren

Sommige studenten gebruiken ADHD-medicatie om zich beter te kunnen concentreren. Om studenten te helpen zich beter te concentreren zonder ADHD-medicatie, hebben wij een aantal waardevolle tips verzameld.

Bekijk de tips Gezond studeren en concentreren.  

5. Tips signaleren en bespreken oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie

Zorgverleners, onderwijs- en preventieprofessional hebben een belangrijke rol bij het signaleren en bespreken van oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie. Om deze signalen te herkennen hebben wij aantal tips verzameld. Daarnaast bevat dit document ook voor uitgangspunten voor het bespreken van oneigenlijk gebruik en een aantal gespreksstarters die je kunnen helpen om het gesprek aan te gaan.

Bekijk de tips Signaleren en bespreken oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie.

6. Webinar

Dit webinar vergroot het bewustzijn van en de kennis over het oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie onder studenten bij zorgverleners, onderwijs- en preventieprofessionals. Daarnaast geeft het inzicht in ieders rol bij het terugdringen van dit oneigenlijk gebruik.

Het webinar vond plaats op 13 april 2023 en is terug te zien in de vorm van een e-learning. De e-learning bestaat uit het opgenomen webinar onderbroken door vragen, om meteen je kennis te toetsen. Het webinar gaat in op de achtergronden van het oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie, de effectiviteit en veiligheid en de rol die zorgverleners, onderwijs- en preventieprofessionals hebben bij het terugdringen van dit oneigenlijk gebruik.

Meer weten? Bestel dan het gratis webinar Gezonde focus.

7. Zorgwijzer

De zorgwijzer geeft tips wat jij als student, onderwijsinstelling, instelling voor verslavingszorg of huisarts kunt doen bij oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie door studenten. Bekijk de zorgwijzer.

8. De podcast-serie Gezonde focus

Ter afsluiting van het project Gezonde focus maakten Marieke Bulsink (apotheker en adviseur IVM) en Michelle van der Horst (projectleider en onderzoeker bij het Trimbos-instituut) in het najaar van 2024 de podcastserie Gezonde focus. In deze serie gaan zij in gesprek met een student, een studentenhuisarts en een kinder- en jeugdpsychiater over het thema oneigenlijk gebruik van ADHD-medicatie onder studenten.

De drie afleveringen verschijnen eind december 2024 en januari 2025.

#1 Gezonde focus – in gesprek met student Tess

#2 Gezonde focus – in gesprek met huisarts Peter (binnenkort live)

#3 Gezonde focus – in gesprek met psychiater Gigi (binnenkort live)