Pijn in beeld en behandeld

Onnodig veel verpleeghuisbewoners krijgen geen optimale pijnbehandeling door te weinig, te veel of verkeerde pijnmedicatie of een ongeschikte niet-medicamenteuze behandeling. Verkeerde pijnbehandeling van kwetsbare ouderen is zeer ongewenst en kan leiden tot onnodige bijwerkingen, vermijdbare geneesmiddel-gerelateerde ziekenhuisopnames en toename van kosten. Tijdelijk verblijf in het verpleeghuis, zoals voor geriatrische revalidatie, komt steeds vaker voor en vraagt om goede overdracht naar de eerste lijn

Twee verpleeghuisorganisaties, te weten de Zonnehuisgroep Vlaardingen en Thebe implementeren de multidisciplinaire richtlijn 'Pijn, Herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen'. Ze doen dit door eerst een analyse te maken van de knelpunten bij de diagnostiek en behandeling van pijn. Bij de analyse zijn niet alleen de professionals betrokken, maar ook de cliëntenraden. De cliëntenraden vertegenwoordigen de bewoners. Aan de hand van deze analyse stellen de verpleeghuizen plannen op om de knelpunten op te lossen. Onderdeel van die plannen is in ieder geval het instellen van een – door de richtlijn aanbevolen – multidisciplinair pijnteam. Artsen en verzorgenden volgen nascholingen over de diagnostiek en behandeling van pijn. Ze maken afspraken over het gebruik van meetinstrumenten om de pijn bij de bewoners goed in kaart te brengen. Daarnaast maken ze afspraken over de behandeling van pijn met medicijnen, maar ook zonder medicijnen. Paramedici zoals fysiotherapeuten, ergotherapeuten en psychologen spelen daarbij een voorname rol. Een ander belangrijk onderdeel van het project is het verbeteren van de overdracht over de behandeling van pijn naar de huisartsen. Dit geldt voor bewoners die vanuit het verpleeghuis terug naar huis gaan, bijvoorbeeld na een revalidatie of kortdurende opname in het verpleeghuis.

De bedoeling is dat de zorg voor bewoners met pijn in de deelnemende verpleeghuizen (nog) beter wordt. Daarnaast moet het project een aantal materialen opleveren dat andere verpleeghuizen in Nederland helpt om zelfstandig de multidisciplinaire richtlijn in te voeren en zo de zorg voor hun bewoners met pijn te verbeteren.

Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) doet onderzoek in de deelnemende verpleeghuizen. Voor dit onderzoek brengt het LUMC gegevens in kaart van bewoners zoals aanwezigheid van pijn, wat er aan gedaan is en welke pijnstillers patiënten gebruiken. Meer informatie over het onderzoek is te vinden op de website van het LUMC/Universitair Netwerk voor de Care sector Zuid-Holland (UNCZH).

• Verenso, de vereniging van specialisten ouderengeneeskunde leidt het project.
• IVM is verantwoordelijk voor de materiaalontwikkeling en de praktische begeleiding van de twee deelnemende verpleeghuizen
• LUMC doet het wetenschappelijk onderzoeksdeel
• PijnPlatform Nederland geeft advies en vertegenwoordigt de patiënten
• Zonnehuisgroep Vlaardingen implementeert de richtlijn
• Thebe implementeert de richtlijn

Daarnaast is er een klankbordgroep waarin onder andere vertegenwoordigers zijn vanuit de beroepsvereniging Verzorgenden Verpleegkundigen (VENVN), patiënten (LOC Zeggenschap in zorg) en een derde verpleeghuis (Topaz).

ZonMw financiert het project met als volledige titel Optimalisatie van de zorg voor verpleeghuisbewoners met pijn (projectnummer: 848023003).

Neem bij vragen over dit project contact op met Paul Geels (IVM) of Else Poot (Verenso).