Resultaten enquête Onduidelijke toedieninstructie

De Praktijkprikkel beschrijft een melding over een patiënte die off label Terra Cortril + polymyxine B oogzalf voorgeschreven heeft gekregen voor een plekje tussen haar borsten. Op de toedienlijst staat naast het juiste gebruik ‘aanbrengen tussen de borsten’ ook tweemaal ‘op het ooglid aanbrengen’ vermeld. Ook staat in de naam van het geneesmiddel ‘oogzalf’ en ‘oculair’ als toedieningsweg. Dit wekt verwarring, waardoor de verzorgende de zalf op beide oogleden smeert.  

Enquête 

VMI heeft via een enquête de problemen bij het opstellen van een toedienlijst voor een oogzalf die tussen de borsten aangebracht moet worden onderzocht. Respondenten moesten hiervoor een testpatiënt invoeren in het apotheekinformatiesysteem (AIS), die Terra Cortril + polymyxine B oogzalf moest gebruiken. In de enquête werd ingegaan op de volgende vragen: 

1. Kunt u de toedieningsweg ‘oculair’ op de toedienlijst aanpassen of verwijderen?  
   Zo ja:
   a. Wordt de toedieningsweg dan aangepast op de toedienlijsten van alle patiënten die de oogzalf gebruiken?
   b. Moet u bij elke nieuwe toedienlijst voor de patiënt de toedieningsweg van het geneesmiddel aanpassen? Geldt dit ook wanneer de apotheek een nieuwe tube levert? 
2. Komt als u de Terra Cortril + polymyxine B oogzalf aanschrijft in het AIS, standaard in de toedieninstructie van de toedienlijst te staan: ‘op het ooglid aanbrengen’ (of een vergelijkbare tekst)? 
   Zo ja:  
   a. Is de tekst ‘op het ooglid aanbrengen’ (of de vergelijkbare tekst) in de computer te verwijderen? Wanneer dit het geval is, wordt deze tekst dan ook verwijderd op de toedienlijsten van alle patiënten die deze oogzalf gebruiken? En moet u bij elke nieuwe toedienlijst voor de patiënt de tekst ‘op het ooglid aanbrengen’ (of de vergelijkbare tekst) verwijderen?  

Resultaten enquête 

Op de enquête zijn 60 reacties gekomen. De meeste reacties kwamen van CGM-gebruikers (32%) en Pharmacom-gebruikers (27%). De overige respondenten gebruikten een ander AIS, namelijk Medimo (12%), HiX (8%), Klinicom (5%), Apro (3%), FarMedRx (3%) en anders (10%).  

Van de respondenten kon 28% de toedieningsweg ‘oculair’ of een vergelijkbare term op de toedienlijst aanpassen of verwijderen. Bij 53% van de respondenten was dit niet mogelijk en 18% wist niet hoe zij dit konden aanpassen. Binnen elk type AIS met minimaal 2 respondenten waren er gebruikers die de toedieningsweg wel of niet konden aanpassen. Gebruikers van Klinicom (67%) en HIX (60%) konden de toedieningsweg het vaakst aanpassen. Dit in tegenstelling tot Pharmacom (13%) en CGM (21%), waarbij een stuk minder gebruikers de toedieningsweg konden veranderen. 

Wanneer de toedieningsweg van de oogzalf aangepast kon worden, werd dit alleen bij de desbetreffende patiënt aangepast. Dit was het geval bij alle respondenten. Daarnaast bleef bij elke nieuwe toedienlijst voor de patiënt de toedieningsweg van het geneesmiddel aangepast. Wanneer de apotheek een nieuwe tube levert, moet de toedieningsweg wel opnieuw worden aangepast. Ook deze punten gelden voor alle respondenten die de toedieningsweg konden aanpassen. 

Bij het aanschrijven van Terra Cortril + polymyxine B oogzalf komt de toedieninstructie ‘op het ooglid aanbrengen’ standaard op de toedienlijst te staan bij 22 respondenten. Hiervan konden 13 respondenten de tekst niet verwijderen tegenover 7 respondenten die dit wel konden. De overige 2 respondenten wisten niet hoe de tekst te verwijderen was. Dit was onafhankelijk van het type AIS. Het was opvallend dat de ene CGM gebruiker aangeeft de tekst wel te kunnen veranderen, terwijl andere gebruikers dit niet kunnen. Dit was ook het geval bij de andere informatiesystemen. Wanneer de tekst ‘op het ooglid aanbrengen’ te verwijderen was, gebeurde dit bij alle respondenten alleen voor de desbetreffende patiënt. Bij een aantal AIS-en was het noodzakelijk om de tekst opnieuw te verwijderen bij een nieuwe toedienlijst of bij het leveren van een nieuwe tube.  

Conclusie 

De resultaten laten zien dat het in de (meeste) apotheekinformatiesystemen mogelijk is om de toedieningsweg aan te passen. Alleen weet een deel van de apothekers en apothekersassistenten niet hoe dat moet. Hetzelfde geldt voor het vermelden en verwijderen van een standaard toedieninstructie. Om onduidelijke toedienlijsten te voorkomen is het belangrijk dat apothekers zich verdiepen in de mogelijkheden die het AIS hen biedt om een duidelijke toedienlijst te genereren. De softwarehuizen kunnen de apothekers hierbij ondersteunen door het geven van scholing en duidelijke handleidingen.