Oplossingen voor het vergeten te verwijderen van oude medicijnpleister

Begin oktober verscheen een Praktijkprikkel over het vergeten te verwijderen van oude fentanylpleisters. Hierin riep VMI de lezers op met oplossingen voor dit probleem te komen. 

Een deel van de genoemde oplossingen passen apothekers en verpleegkundigen al in de praktijk toe. De andere oplossingen zijn wensen voor de toekomst.  
 

Oplossingen die nu al in de praktijk worden toegepast: 

1. Aanmaken van product of ZZ-regel ‘Pleister verwijderen’ in het geneesmiddelassortiment van het ApotheekInformatieSysteem (AIS). Twee apotheken doen dit bij nitraatpleisters die voor de nacht verwijderd moeten worden. Voor alle pleisters is dit te arbeidsintensief. (Aanvulling VMI: Nadeel van ZZ-regels is dat ze bij uitwisseling problemen kunnen geven. Z-Index neemt ze daarom niet meer op in de G-Standaard.) 

2. Aanpassen instructie over het betreffende gebruik. In plaats van 1 maal per 3 dagen aanbrengen -> 1 maal per 3 dagen verwisselen. 

3. Toevoegen van (eigen) doseertekst over verwijderen pleister na de doseercode.  

4. Vermelden van datum van plakken op medicijnpleister. (Aanvulling VMI: Het schrijven op de pleister wordt niet aanbevolen. De pen kan de pleister beschadigen. Ook kan de inkt lekken door de pleister heen en binnendringen in het reservoir of matrix van de pleister. De inkt kan dan de werking of afgifte van het geneesmiddel beïnvloeden.) 

5. Een HiX-gebruiker: Om te voorkomen dat alleen op de dag van toediening de medicijnpleister in de toedienregistratie zichtbaar is, worden pleisters genoteerd als infuus. Hierdoor verschijnt er een groen balk in de toedienregistratie. Bij het wisselen van de pleister of bij een stopopdracht, moet deze groene balk daadwerkelijk gestopt worden waardoor het ook fungeert als een alert om een pleister te verwijderen. 

6. Een EPIC-gebruiker: Voor het verwijderen van de medicatiepleisters hebben wij een aparte ‘actie’ in de digitale toedienregistratie van EPIC die afgetekend wordt bij het verwijderen. Dit is dus naast het toedienen van de nieuwe pleister een aparte actie voor de verpleegkundige in het EPD.  

7. Als zorgmedewerker altijd de volgende werkwijze hanteren: Verwijder altijd eerst de oude pleister voor de nieuwe te plakken. ‘Na introductie van deze werkwijze, gaat het in ons ziekenhuis amper mis’. (Aanvulling VMI: Belangrijk is ook dat de pleister NIET op dezelfde plaats wordt geplakt.)  

8. Bij opname in het ziekenhuis altijd alle medicatiepleisters verwijderen en ‘nieuwe’ plakken. (Aanvulling VMI: Nadeel van het voortijdig verwijderen van pleisters is dat de biologische beschikbaarheid enigszins onvoorspelbaar wordt. De pleister geeft in de eerste dag(en) na plakken meer geneesmiddel af dan in de latere dagen.)  
    

Wensen voor de toekomst: 

9. Voor G-Standaard van de KNMP en Pharmabase van Health Base: Toevoegen van een standaard doseertekst voor op het doosje van de medicijnpleisters en op de toedienlijst met als tekst zoiets als ‘verwijder eerst oude pleister voordat je een nieuwe plakt’. Deze wens hebben meerdere respondenten. (Aanvulling: knelpunt is dat de ruimte op het etiket zeer beperkt is.) 

10. Plakschema toevoegen aan (elektronische) toedienlijst, dat de zorgmedewerker verplicht is om in te vullen. In sommige systemen is dat al ingebouwd. 

11. Op de toedienlijst een vakje inbouwen waarop de zorgmedewerker bij het verwisselen van de medicijnpleister het verwijderen van de oude pleister kan afvinken.

12. Bij het wisselmoment van de medicijnpleister, naast de opdracht een ‘nieuwe’ pleister te plakken, een opdracht voor het verwijderen van de ‘oude’ pleister.  

13. Op de toedienlijst is alle medicatie zichtbaar die een patiënt slikt. Dus ook de medicatie die niet dagelijks wordt gebruikt. 

14. Fabrikant vermeldt op de pleister de tekst ‘Verwijder eerste de oude pleister’. 

15. In de openbare apotheek in de eerste en tweede uitgifte gesprekken aandacht besteden aan het verwijderen van ‘oude’ pleisters. 

16. In de AIS-bijsluiter en andere patiëntinformatie aandacht besteden aan het verwijderen van pleisters. 

17. Bij stoppen van een medicijnpleister door de voorschrijver in het Elektronisch VoorschrijfSysteem (EVS) verschijnt op de toedienlijst een stopopdracht of in het verpleegkundig dossier een order om de pleister te verwijderen. 
     

Acties Geneesmiddel Informatie Centrum (GIC van KNMP) en Health Base  

VMI heeft bovengenoemde resultaten gedeeld met het GIC en Health Base. Deze organisaties hebben de volgende aanpassingen in hun materialen gedaan. 

GIC 

De tekst en samenvatting (one-pager) van fentanyl op Apotheek.nl is aangepast. In de rubrieken ‘Belangrijk om te weten over’ en ‘Hoe gebruik ik dit medicijn’ en in de samenvatting (one-pager) staat nu duidelijker dat de pleister elke 3 dagen verwisseld moet worden. En dat eerst de oude pleister verwijderd moet worden.  

(Verder wil het GIC de zorgprofessionals attenderen op het bestaan van de instructievideo ‘Transdermale pleisters’. In deze video wordt het gebruik van de pleisters stap voor stap in beeld, tekst en geluid uitgelegd. Deze video is naar aanleiding van de enquête niet aangepast.) 

Health Base 

In de GIP (Geneesmiddelinformatie voor de Patiënt) is de informatie over het verwijderen van de oude pleister aangevuld met de reden waarom het verwijderen zo belangrijk is. Verder is deze informatie opgenomen in de achtergrondinformatie bij de uitgiftebegeleiding, die de apothekersassistent ondersteunt bij het geven van mondelinge informatie aan de balie als een patiënt de fentanylpleister voor de eerste keer gaat gebruiken.