Juist toedienen van parkinsonmedicatie is niet eenvoudig

De medicamenteuze behandeling van de Ziekte van Parkinson is complex. Met name de doseringsregimes van de veelgebruikte levodopa-preparaten zijn lastig voor mensen met de Ziekte van Parkinson om in de praktijk te volgen. Dit komt door de korte halfwaardetijd van levodopa en de noodzaak om levodopa op een lege maag in te nemen. Voor een goede werking van levodopa is een constante plasmaspiegel nodig. Verdere progressie van de ziekte maakt het steeds moeilijker om de behandeling in te stellen. Soms moeten patiënten tot wel zes keer per dag hun medicatie innemen. In de praktijk is een doseringsregime van een geneesmiddel dat vele malen per dag moet worden ingenomen op een lege maag zeer lastig voor de patiënt. Ook is zo een doseringsregime complex voor de verpleging en verzorging in ziekenhuizen en andere zorginstellingen. Dit artikel geeft weer wat de oorzaken en gevolgen zijn van de meeste medicatie-incidenten rondom parkinsonmedicatie.

In een half jaar tijd zijn er bij VMI 84 meldingen uit ziekenhuizen binnengekomen over parkinsonmedicatie. Een overgrote meerderheid van de meldingen (75) betrof levodopa-preparaten. De overige meldingen betroffen pramipexol (4), ropinirol (3) en rotigotine (2).

Ongeveer de helft van alle meldingen over levodopa-preparaten ging over het vergeten van medicatietoediening door de verpleegkundige. Bij een op de vijf incidenten werd “afwijkende toedientijdstippen” als reden aangegeven. Hierbij moet men denken aan toedientijdstippen die niet in het werkrooster van de verpleging passen. Bij een op de tien incidenten werd “drukte” als reden aangegeven. Voor de overige meldingen is de onderliggende oorzaak onbekend.
Een kwart van de meldingen over levodopa-preparaten betrof verwisselingen van de medicatie. Daar moet men denken aan verwisselingen tussen de verschillende levodopa-preparaten, langwerkende versus kortwerkende preparaten en ochtendpompen versus avondpompen.
De overige meldingen gingen voornamelijk over het vergeten te paraferen na toedienen. Hierdoor kan het achteraf onduidelijk zijn of een patiënt het geneesmiddel wel of niet heeft gehad. Dit had in de meeste gevallen geen consequenties voor de patiënt. Bij een enkele patiënt zorgde dit er echter voor dat die een dubbele dosering kreeg.
Verder waren er nog meldingen over het kwijtraken van de medicatie, artsen die vergeten waren het recept door te sturen naar de apotheek, de patiënt zelf die het middel vergeten is in te nemen en patiënten die weigeren hun medicatie in te nemen.

Medicatie-incidenten waarbij doseringen worden gemist, kunnen grote gevolgen hebben voor de patiënt. Dit is in een aantal meldingen expliciet aangegeven. Patiënten hebben meer moeite met bewegen, raken in de war, zijn onrustig en zijn moeilijker te verplegen.

Om incidenten rondom parkinsonmedicatie te voorkomen, moeten zorgprofessionals zich meer bewust zijn van de kwetsbaarheid van parkinsonpatiënten en moeten maatregelen worden getroffen op verpleegafdelingen die het missen van giften verminderen.