25 procent van de 80-plussers gebruikt meerdere valrisicoverhogende middelen (2022)

De themarapportage Medicatieveiligheid van de Monitor Voorschrijven Huisartsen (MVH) beschrijft de landelijke en regionale trends bij het voorschrijven van geneesmiddelgroepen die in verband worden gebracht met risico’s voor de medicatieveiligheid. Het betreft de onderwerpen afbouwen medicatie bij valrisico, het vermijden van NSAID's bij hart- of nierfalen en het beperken van te langdurig gebruik van meerdere antitrombotica tegelijk. Het rapport beslaat de jaren 2019 tot en met 2022, met een nadruk op 2022. 

Valrisicoverhogende middelen 

Het percentage 80-plussers met geneesmiddelen uit twee of meer valrisicoverhogende geneesmiddelgroepen toont een lichte daling sinds 2019, maar met ruim 169.000 gebruikers is het aantal nog steeds hoog. De vergrijzing zal in de komende decennia naar verwachting gepaard gaan met een forse toename van het aantal valongevallen onder ouderen. Het is daarom belangrijk voldoende aandacht te blijven houden voor het beperken van het gebruik van valrisicoverhogende medicatie. 

Aantal patiënten met maximaal één valrisicoverhogende geneesmiddelgroep ten opzichte van alle gebruikers van medicatie in 2022

NSAID’s bij hart- en nierfalen

Het percentage patiënten met hart- of nierfalen dat een NSAID gebruikt schommelt al enkele jaren rond de 10,5%. Dit percentage onderschat het werkelijke probleem omdat NSAID’s ook zonder recept verkrijgbaar zijn. Gebruik van NSAID’s kan bestaand hartfalen verergeren en bij patiënten met een verminderde nierfunctie leiden tot acuut nierfalen. Het vermijden van NSAID-gebruik door deze groepen patiënten vraagt om adequate signalering maar ook om duidelijke communicatie over de gevaren van NSAID-gebruik. 

Antitrombotica 

Het percentage gebruikers van duale therapie met antitrombotica langer dan 12 maanden is in 2022 licht gestegen ten opzichte van 2021 en ligt ruim een procentpunt hoger dan in 2019. Het aantal gebruikers van tripletherapie langer dan zes maanden is in 2022 gering en vergelijkbaar met 2021. Wegens het risico op bloedingen bij gebruik van antitrombotica dienen voorschrijvers en apothekers alert te zijn op de gebruiksduur van duale en triple therapie. Een heldere communicatie over de verwachte gebruiksduur en stopdatum zijn daarbij onontbeerlijk. 

Percentage patiënten met duale therapie langer dan 12 maanden ten opzichte van alle patiënten met duale therapie in 2022

Aanbevelingen 

Voor alle indicatoren is er in meer of mindere mate ruimte voor verbetering. Dit kan op regionaal niveau per indicator verschillen. De MVH biedt de mogelijkheid om aan de hand van de regionale scores te bepalen welke verbeterpunten er in de regio spelen. Formuleer op regionaal niveau afspraken om die verbeterpunten aan te pakken. Denk bijvoorbeeld aan het in kaart brengen van patiënten met valrisicoverhogende medicatie, het geven van voorlichting over het gebruik van NSAID’s aan patiënten met hart- of nierfalen of het maken van afspraken over de communicatie rond de behandelduur van duale of triple therapie.  

Lees het rapport

Het volledige rapport kun je downloaden via onderstaande button. In de maand juni brengt het IVM wekelijks een themarapportage uit. Medicatieveiligheid is de laatste van vier themarapportages van de Monitor Voorschrijven Huisartsen in 2023. Eerder deze maand verschenen:

• Opioïden
• Diabetes Mellitus 
• Minderen en stoppen