Een derde nieuwe gebruikers krijgt slaapmiddelen langer dan aanbevolen (2022)

De themarapportage Minderen en stoppen beschrijft landelijke en regionale trends in het minderen en stoppen van geneesmiddelen in de eerste lijn. De rapportage beschrijft vier indicatoren. Het rapport beslaat de jaren 2019 tot en met 2022, met de nadruk op 2022.

Slaapmiddelen

Het aantal patiënten dat slaapmiddelen langdurig gebruikt is afgenomen in 2022, zowel procentueel gezien als in absolute aantallen. Toch is er nog een aanzienlijk aantal gebruikers dat slaapmiddel langer gebruikt dan aanbevolen. De effectiviteit van slaapmiddelen neemt na twee weken af, terwijl de bijwerkingen blijven bestaan. Het is daarom belangrijk om de slaapmiddelen niet langer voor te schrijven dan twee weken.

Urologische spasmolytica

In 2022 steeg het aantal patiënten ≥ 70 jaar met langdurige gebruik van een urologisch spasmolyticum. Langdurig gebruik van deze middelen is ongewenst door het risico op bijwerkingen terwijl de effectiviteit in het algemeen beperkt is. Het percentage mannelijke en vrouwelijke patiënten ≥ 70 jaar dat een urologisch spasmolyticum korter dan de aanbevolen duur gebruikt laat een daling zien afgelopen jaren. De regionale verschillen zijn groot. Patiënten ≥ 70 jaar zijn gevoeliger voor de bijwerkingen van urologische spasmolytica. Het is daarom belangrijk om deze middelen niet langer te gebruiken dan de aanbevolen gebruiksduur voor deze patiëntengroep.
 

Figuur links: percentage van vrouwelijke gebruikers van urologische spasmolytica met een gebruiksduur korter dan 12 maanden in 2022

Figuur rechts: percentage mannelijke gebruikers (≥ 70 jaar) van urologische spasmolytica met een gebruiksduur korter dan zes maanden in 2022

Antidepressiva

Het percentage patiënten dat antidepressiva langer dan 24 maanden gebruikt is gelijk gebleven ten opzichte van 2021. Ongeveer twee op de vijf antidepressivagebruikers gebruiken een antidepressivum langdurig. Dit komt vaak voort uit de angst voor een terugval4. Huisartsen kunnen samen met hun patiënten kijken of het mogelijk is om antidepressiva af te bouwen. Hierbij kunnen ze gebruik maken van de handvaten die de Multidisciplinaire documenten ‘Afbouwen SSRI’s & SNRI’s’ en ‘Afbouwen Overige Antidepressiva (anders dan SSRI’s en SNRI’s)’ bieden.

Bisfosfonaten

Er is een dalende trend te zien in het percentage langdurige bisfosfonaatgebruikers, toch gebruikt een op de vijf patiënten bisfosfonaten langer dan vijf jaar. Langdurig gebruik van bisfosfonaten is niet gewenst door het risico op ernstige bijwerkingen. Het voortzetten van medicamenteuze behandeling is alleen geïndiceerd bij een hoog fractuurrisico. 

Aanbevelingen

Het langdurig gebruik van de medicijngroepen in deze rapportage is ongewenst. Het IVM adviseert aan huisartsen en apothekers om goede voorlichting te (blijven) geven aan patiënten over de tijdelijke aard van medicatie en om de patiënt vooraf te informeren over de behandelduur in combinatie met bijwerkingen. Wanneer er langdurig gebruik ontstaat kunnen huisartsen in overleg met deze patiënten kijken of afbouw mogelijk is. Apothekers aangesloten bij de SFK kunnen langdurige gebruik gemakkelijk opsporen via de online rapportages van de MVH.

Lees het rapport

Het volledige rapport kun je downloaden via onderstaande button. Minderen en stoppen is nummer drie van vier themarapportages van de Monitor Voorschrijven Huisartsen in 2023. In de maand juni brengt het IVM wekelijks een themarapportage uit. De volgende themarapportages zijn reeds verschenen:

• Opioïden

• Diabetes mellitus type 2